Moonshadow Mobile Lanceert OV Analyse Platform voor Nederland
4 December 2017
Op de driejaarlijkse APTA-conferentie van de Amerikaanse brancheorganisatie voor het openbaar vervoer in Atlanta in oktober jl. heeft Moonshadow Mobile ‘Route Analyst GTFS’ gelanceerd, een applicatie voor het analyseren van OV-routes. Deze applicatie is bovenop DB4IoT gebouwd, een databaseprogramma dat data van bewegende objecten razendsnel kan verwerken, opslaan, analyseren of op kaarten of grafieken afbeelden.
Fig 1. Vertragingskaart van alle OV in Nederland. De ‘Vertragingskaart’ laat zien waar de meeste vertragingen optraden en de bijgevoegde
grafiek laat zien hoe groot de vertragingen waren van het openbaar vervoer in Nederland voor een periode van drie dagen.
Moonshadow Mobile in Eugene, Oregon, is opgericht door de voormalige Nederlander Eimar Boesjes, zijn vrouw Anita van Asperdt en een paar Amerikaanse vrienden. Moonshadow legt zich toe op het verwerken van data van bewegende objecten, het ‘Internet of Moving Things’. Dit kan data zijn die komt van mobiele applicaties, van voertuigen of van andere andere objecten, die continu gegevens genereren en via internet naar servers in de cloud sturen.
Moonshadow’s DB4IoT is een databaseprogramma dat specifiek gebouwd is om data van bewegende objecten te verwerken en het is 10 tot 100 maal sneller dan bestaande databaseprogramma’s voor gegevens van bewegende objecten. DB4IoT kan data van honderdduizenden bewegende objecten tegelijk opslaan, verwerken en analyseren. Met DB4IoT kunnen daardoor honderden miljoenen bewegingsgegevens binnen een paar seconden op kaarten of in grafieken worden afgebeeld.
Route Analyst GTFS is een applicatie voor het analyseren van OV-routes, die gebouwd is bovenop DB4IoT. GTFS is het bestandsformaat dat door Google is gedefinieerd om OV-data vast te leggen en dat door veel OV-bedrijven wordt gebruikt om OV-informatie op internet beschikbaar te maken. Met Route Analyst GTFS kunnen OV-specialisten razendsnel analyses uitvoeren over vertragingen, snelheden en reistijden per route en per richting, voor elke dag van de week en tijdslot. Moonshadow heeft onlangs versies van Route Analyst GTFS gelanceerd voor Boston, Denver, Portland, Seattle en andere Amerikaanse steden. Route Analyst is ook beschikbaar voor andere bestandsformaten naast GTFS.
Het openbaar vervoer in Nederland publiceert de locatie van veel trams en bussen iedere 30-60 seconden als een GTFS Real Time Vehicle Position feed. Moonshadow heeft nu ook een versie van Route Analyst GTFS gelanceerd voor 15 vervoerders in Nederland.
Veel bussen en trams in Nederland sturen hun locatiegegevens iedere 60-90 seconden naar servers in de Cloud. Deze gegevens zijn op www.ovapi.nl beschikbaar. Route Analyst GTFS kan deze gegevens opslaan en vergelijken met de dienstregeling en vervolgens een groot aantal variabelen berekenen, zoals de route, de mogelijke vertraging en de tijd tussen twee voertuigen op dezelfde route. Route Analyst GTFS bewaart de historische bewegingsdata per voertuig en hiermee kunnen allerlei analyses worden uitgevoerd.
Met Route Analyst GTFS kunnen OV-specialisten kijken naar een specifiek tijdslot, zoals bijvoorbeeld de avondspits op werkdagen gedurende de afgelopen maand. OV-specialisten kunnen ook naar een bepaald moment kijken en de beweging van alle voertuigen afspelen.
Figuur 2 laat zien wat de locatie was van ieder voertuig om 15:19 op 1 December 2017. De voertuigen zijn gekleurd naar gelang hun vertraging in seconden. Klik op de kaart om een animatie te zien waarin de beweging wordt teruggespeeld. Wanneer de gebruiker ‘Live Mode’ selecteert, laat Route Analyst GTFS de laatst opgegeven locatie zien van ieder voertuig. Deze data wordt iedere 30-60 seconden door Ovapi ververst.
Fig 3. OV Snelheidskaart Amsterdam
Route Analyst GTFS werkt op dezelfde wijze als Google Maps. Je kunt op iedere plaats inzoomen om in detail naar een gebied te kijken. Route Analyst GTFS gebruikt de achtergrondkaarten van OpenStreetMaps en ESRI.
Op Figuur 3 zien we de snelheden van bussen en trams in Amsterdam op 3 en 4 december 2017 weergegeven op een satellietfoto van ESRI.
OV-planners willen vaak naar een specifieke route in specifieke richting kijken. Met een paar eenvoudige selecties kunnen OV-specialisten een route, een richting én een tijdsperiode selecteren.
Fig 4. Amsterdam Bijlmer ArenA – Haarlem CS: Snelheidskaart en Snelheid over Tijd
Figuur 4 laat de Connexxion buslijn 300 van Amsterdam Bijlmer ArenA naar Haarlem CS zien. Iedere rondje is een meetpunt van een bus op een bepaald moment. De kleur van de cirkels wordt bepaald door de snelheid van de bus. We kunnen zien dat de snelheden lager (rood) zijn in de stadcentra en het hoogst (groen) op de snelweg van Amstelveen tot knooppunt Badhoevedorp.
De grafiek toont de gemiddelde snelheid op 3 en 4 December 2017. We kunnen zien dat de gemiddelde snelheid ‘s ochtends lager was, daarna versnelde en weer omlaag ging rond drie uur in de middag.
Fig 5: Connexxion Lijn 300: Amsterdam Bijlmer ArenA – Haarlem CS: Reistijd
Figuur 5 laat de snelheid en vertraging zien op een bepaalde route
In de grafiek wordt de reistijd over de afgelegde afstand in de route getoond. Hij laat de gemiddelde reistijd zien (doordat het een gemiddelde is, kan de reistijd soms lager zijn terwijl meer afstand is afgelegd).
De standaarddeviatie van de reistijd is weergegeven als een stippellijn. Naarmate de standaarddeviatie verder afligt van het gemiddelde is de variatie in reistijd groter. Dus hoe breder de standaarddeviatie hoe minder betrouwbaar het serviceniveau. De betrouwbaarheid van de reistijd is een belangrijke factor voor reizigers bij het maken van hun vervoerskeuze. Met Route Analyst GTFS kan de betrouwbaarheid van de reistijd tussen verschillende routes en verschillende tijden snel worden geanalyseerd. Route Analyst GTFS kan ook laten zien of de betrouwbaarheid toe- of afneemt over een gepaalde tijdsperiode.
Fig 6: Connexxion Lijn 300 Richting Haarlem CS: Vertraging over de Route over de Dag
In figuur 6 kunnen we in één oogopslag zien waar en wanneer de meeste vertragingen op de route van buslijn 300 optreden. De X-as geeft de afstand van de route weer in (kilo)meters. De Y-as laat het moment van de dag zien in blokken van 15 minuten. De kleuren van de velden zijn gekoppeld aan de gemiddelde vertraging. Rood = 300 seconden vertraging, geel =geen vertraging en en groen = 300 te vroeg.
Voor de witte velden is geen data beschikbaar. Bussen geven hun positie om de 60-120 seconden door, waardoor er niet voor iedere plek op de route en voor iedere tijdsperiode gegevens beschikbaar zijn. De grote horizontale witte band is de periode midden in de nacht dat bus 300 niet rijdt. We kunnen zien dat er ruwweg een rode horizontale band is tussen 17:00 en 19:15. Dit is de periode waarin de vertragingen het grootste zijn.
Fig 8: Gemiddelde Vertraging per Route en Richting
Het bekijken van data in de vorm kaarten en in grafieken is bijzonder informatief, maar soms is het handiger om de data in tabelvorm te zien. Route Analyst GTFS kan de gegevens snel in tabellen weergeven. In de tabel in figuur 7 zijn alle routes in beide richtingen weergegeven en geordend naar hun gemiddelde vertraging.
Route Analyst GTFS gebruikt data in GTFS-formaat. Moonshadow kan ook data in andere bestandsformaten inlezen. De data die beschikbaar is in Route Analyst GTFS hangt af van de data die door Ovapi wordt gepubliceerd. De meeste Nederlandse bussen, treinen en trams zijn uitgerust met ‘CAD/AVL’ computersystemen die veel meer data bijhouden in een hogere frequentie. CAD/AVL staat voor Computer Aided Dispatch / Automated Vehicle Location. Voor OV-bedrijven die toegang willen hebben tot meer gedetailleerde data heeft Moonshadow Route Analyst CAD/AVL beschikbaar. Ook voor OV-bedrijven die geen CAD/AVL systeem hebben, heeft Moonshadow oplossingen beschikbaar om data te genereren voor analyses.
Route Analyst GTFS wordt door Moonshadow aangeboden als ‘Platform as a Service’ vanaf €199 per maand voor toegang tot alle data van een openbaar vervoersbedrijf. Route Analyst GTFS draait in de Cloud op internet en vereist geen investering in computers of IT-staf. Een video over Route Analyst GTFS is te zien op: http://db4iot.com/route-analyst-gtfs/
Van 3-12 januari zijn Moonshadow oprichters Eimar Boesjes en Anita van Asperdt in Nederland om Route Analyst GTFS aan geïnteresseerden te laten zien. Vul voor een afspraak het formulier in: http://db4iot.com/contact/.